0

7 nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ và cách xử lý 

Tiêu chảy ở trẻ là một trong những vấn đề sức khỏe thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đặc biệt, trong giai đoạn mẹ nuôi con, khi hệ tiêu hóa của bé còn non nớt, chỉ một thay đổi nhỏ về môi trường, chế độ ăn hay cách chăm sóc cũng có thể khiến bé dễ bị rối loạn tiêu hóa. Việc hiểu rõ các nguyên nhân sẽ giúp mẹ bình tĩnh hơn, biết cách xử trí và phòng ngừa kịp thời.

nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ và cách xử lý 

Tiêu chảy ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ đơn giản như mọc răng, thay đổi sữa, cho đến nghiêm trọng như nhiễm khuẩn, mất nước. Điều quan trọng là mẹ cần bình tĩnh quan sát dấu hiệu đi kèm, bổ sung nước và dinh dưỡng hợp lý, đồng thời kịp thời đưa con đến bác sĩ khi có biểu hiện bất thường. Dưới đây là các nguyên nhân và hướng xử lý

1. Nhiễm khuẩn, nhiễm virus:

Đây là nguyên nhân phổ biến hàng đầu. Bé có thể bị tiêu chảy do vi khuẩn như E.coli, Salmonella, Shigella hoặc virus như Rotavirus, Adenovirus. Các tác nhân này xâm nhập chủ yếu qua đường miệng, thông qua sữa, thức ăn, nước uống hoặc đồ dùng sinh hoạt không đảm bảo vệ sinh.

Đặc biệt, trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, nên chỉ một chút bất cẩn như bình sữa rửa chưa sạch, tay người chăm sóc chưa rửa kỹ, nước không đun sôi cũng có thể trở thành nguồn gây bệnh. Biểu hiện của trẻ khi tiêu chảy có nguyên nhân nhiễm khuẩn: trẻ thường đi phân lỏng nhiều lần, phân có dấu hiệu bất thường như có chất nhầy, mùi lạ có thể kèm theo sốt, nôn, mệt mỏi.Lúc này mẹ nên đưa bé đi đến khám tại các cơ sở y tế để xác định nguyên nhân và có phương hướng điều trị chăm sóc sức khỏe cho bé. 

2. Chế độ ăn uống của mẹ ảnh hưởng như thế nào đến: 

Đối với những bé bú mẹ hoàn toàn, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng duy nhất. Vì vậy, chế độ ăn uống của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa của con. Khi mẹ ăn phải thức ăn ôi thiu, nhiễm khuẩn, đồ sống, cay nóng, quá nhiều dầu mỡ… bé có thể bị ảnh hưởng và tiêu chảy theo.

Ngoài ra, một số thực phẩm có tính hàn mạnh (ví dụ: các loại gỏi, sasimi, rau sống chưa rửa sạch, hải sản không tươi) cũng có thể gián tiếp khiến bé dễ đi ngoài phân lỏng hơn. Mẹ nên chú ý ăn uống điều độ, đa dạng, đảm bảo vệ sinh để giữ chất lượng sữa tốt và hạn chế nguy cơ cho con. 

Do vậy mẹ vẫn tiếp tục ăn uống thận trọng trong quá trình cho con bú, theo dõi phân, theo dõi tiêu hóa của con để có các điều chỉnh chế độ ăn của bản thân được phù hợp, phòng tiêu chảy cho bé. 

=> sản phẩm an lành tự nhiên cho bé ăn dặm được nhiều mẹ yêu thích

3. Dị ứng hoặc bất dung nạp thực phẩm:

Một số bé có cơ địa dị ứng hoặc bất dung nạp lactose (đường có trong sữa) nên dễ bị tiêu chảy, đầy hơi, quấy khóc sau khi bú. Dị ứng đạm sữa bò cũng là nguyên nhân thường gặp khi bé sử dụng sữa công thức.

Trong những trường hợp này, ngoài tiêu chảy, bé có thể xuất hiện thêm các triệu chứng như nổi ban đỏ, nôn ói, chậm tăng cân. Với nhóm trẻ này, mẹ cần đưa đi khám để được bác sĩ xác định nguyên nhân và tư vấn loại sữa thay thế hoặc chế độ ăn phù hợp.

4. Thay đổi nguồn sữa hoặc cách pha sữa công thức:

Khi chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức hoặc đổi sang loại sữa công thức khác, hệ tiêu hóa của bé cần thời gian thích nghi. Đây cũng có thể là lý do khiến bé bị đi ngoài phân lỏng.

Ngoài ra, nhiều trường hợp bé bị tiêu chảy đơn giản chỉ vì sữa pha không đúng cách: nước chưa đạt đủ nhiệt độ, pha quá đặc hoặc quá loãng, sử dụng nước chưa đun sôi hoặc bình sữa vệ sinh chưa kỹ. Điều này khiến vi khuẩn dễ sinh sôi, gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ.

5. Mọc răng và thay đổi sinh lý:

Khi bước vào giai đoạn mọc răng, nhiều bé có biểu hiện đi phân lỏng hơn bình thường. Nguyên nhân là do bé tiết nhiều nước bọt, hay cho tay và đồ vật vào miệng, vô tình đưa vi khuẩn vào đường tiêu hóa. Đây thường là tình trạng tạm thời, không quá nghiêm trọng nếu phân không quá lỏng và bé vẫn ăn ngủ bình thường.

Bên cạnh đó, khi bé bước sang giai đoạn tập ăn dặm, hệ tiêu hóa chưa quen với thức ăn mới cũng có thể dẫn đến đi ngoài phân nát hoặc phân lỏng vài ngày.

6. Ảnh hưởng từ thuốc:

Một số bé phải dùng kháng sinh do bệnh lý khác. Thuốc kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, khiến bé dễ bị tiêu chảy.

Ngoài ra, thay đổi môi trường sống, thời tiết nóng lạnh thất thường, hay bé mới đi tiêm phòng cũng có thể ảnh hưởng nhẹ đến hệ tiêu hóa và làm bé đi phân lỏng hơn.

7. Dị ứng với tác nhân môi trường:

Ngoài thức ăn và sữa, bé cũng có thể bị tiêu chảy do dị ứng với các yếu tố môi trường. Một số tác nhân thường gặp là bụi nhà, lông thú cưng, phấn hoa, hóa chất tẩy rửa, khói thuốc lá… Khi tiếp xúc, hệ miễn dịch non nớt của trẻ phản ứng quá mức, gây ra các biểu hiện như tiêu chảy, nổi mẩn đỏ, hắt hơi, chảy nước mũi.

Trẻ có cơ địa dị ứng hoặc gia đình có tiền sử dị ứng càng dễ gặp tình trạng này. Với nhóm nguyên nhân này, ngoài việc đưa con đi khám để xác định cụ thể, mẹ nên chú ý giữ không gian sống trong lành, hạn chế bụi bẩn, khói thuốc và tránh để bé tiếp xúc trực tiếp với thú cưng hay hóa chất mạnh.

8.  Khi nào mẹ cần lo lắng và đưa bé đi khám?

Tiêu chảy có thể nhẹ, nhưng nếu không theo dõi kỹ, tình trạng mất nước ở trẻ có thể tiến triển nhanh và nguy hiểm. Mẹ nên đưa bé đi khám ngay nếu có các dấu hiệu sau:

  • Bé đi phân lỏng nhiều lần/ngày, phân toàn nước hoặc có nhầy máu.
  • Bé nôn nhiều, sốt cao, bỏ bú, quấy khóc liên tục.
  • Có dấu hiệu mất nước: môi khô, mắt trũng, khóc không có nước mắt, tiểu ít.
  • Bé mệt lả, lừ đừ, phản ứng chậm.

Trong khi chờ đi khám, mẹ có thể cho bé bú nhiều lần hơn để bù nước, hoặc sử dụng dung dịch bù điện giải (ORS) theo hướng dẫn của bác sĩ.

9. Phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ: 

  • Giữ vệ sinh sạch sẽ trong việc pha sữa, rửa bình, dụng cụ ăn uống.
  • Rửa tay sạch cho người chăm sóc trước khi tiếp xúc với bé, hạn chế tiếp xúc với người lạ, yêu cầu những người muốn tiếp xúc với bé cần giữ vệ sinh, không hôn môi, hôn lên mặt bé. Môi trường sống và các đồ vật tiếp xúc trực tiếp với bé luôn được vệ sinh và kiểm soát
  • Mẹ ăn uống điều độ, tránh đồ sống, không an toàn, thận trọng trong việc ăn uống nhất là khi bé đang còn bú mẹ
  • Nếu bé dùng sữa công thức, mẹ hãy thật thận trọng khi sử dụng sữa công thức cho bé, hãy quan sát thật kỹ càng ở những lần dùng đầu tiên, nếu bé có dấu hiệu tiêu chảy, không hợp sữa mẹ nên dừng lại và đổi qua loại khác.
  • Tập ăn dặm từ từ, bắt đầu bằng thức ăn mềm, dễ tiêu.
  • Tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là vaccine Rotavirus để phòng tiêu chảy nặng do virus này gây ra.

   Chúc các mẹ chăm sóc các bé thật tốt, dù vất vả rất nhiều nhưng luôn giữ tinh thần lạc quan, khoảng thời gian chăm sóc bé sẽ lưu giữ được thật nhiều kỷ niệm đẹp, khó quên về quá trình con lớn lên, làm hành trang sau này. 

Bài viết liên quan